5. ปฐมสมณพราหมณสูตร

ว่าด้วยผู้ควรยกย่อง และไม่ควรยกย่องว่าเป็นสมณพราหมณ์

[370] กรุงสาวัตถี. พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสกะท่านพระราธะ
ว่า ดูก่อนราธะ อุปาทานขันธ์ 5 ประการนี้ 5 ประการเป็นไฉน ?
ได้แก่ อุปาทานขันธ์ คือ รูป 1 อุปาทานขันธ์ คือ เวทนา 1
อุปาทานขันธ์ คือ สัญญา 1 อุปาทานขันธ์ คือ สังขาร 1 อุปาทานขันธ์
คือ วิญญาณ 1 ดูก่อนราธะ ก็สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง
ไม่รู้ชัด ซึ่ง คุณ โทษ และธรรมเป็นเครื่องสลัดออกแห่งอุปาทานขันธ์
5 ประการนี้ ตามความเป็นจริง สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น ย่อม
ไม่ได้รับยกย่องว่าเป็นสมณะในหมู่สมณะ หรือไม่ได้รับยกย่องว่า
เป็นพราหมณ์ในหมู่พราหมณ์ อนึ่ง ท่านเหล่านั้นจะทำให้แจ้งซึ่ง
ประโยชน์แห่งความเป็นสมณะ (อรหัตตผล) หรือประโยชน์แห่ง
ความเป็นพราหมณ์ (อรหัตตผล) ด้วยปัญญาอันยิ่งเองในปัจจุบัน เข้าถึง
อยู่ไม่ได้เลย.
[371] ดูก่อนราธะ ส่วนสมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง
รู้ชัดซึ่งคุณ โทษ และอุบายเป็นเครื่องสลัดออกแห่งอุปาทานขันธ์ 5
ประการ ตามความเป็นจริง สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้นแล ย่อมได้
รับยกย่องว่าเป็นสมณะในหมู่สมณะ และได้รับยกย่องว่าเป็นพราหมณ์
ในหมู่พราหมณ์ อนึ่งท่านเหล่านั้น ย่อมทำให้แจ้งซึ่งประโยชน์แห่ง
ความเป็นสมณะ (อรหัตตผล) และประโยชน์แห่งความเป็นพราหมณ์
(อรหัตตผล) ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง ในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่ได้ด้วย.
จบ ปฐมสมณพราหมณสูตร

อรรถกถาปฐมสมณพราหมณสูตร

เป็นต้น (และ) ตรัสการละกิเลสไว้ในสูตร
2 สูตร แล.
จบอรรถกถาปฐมสมณพราหมณสูตร
จบ ปฐมวรรคที่ 1

6. ทุติยสมณพราหมณสูตร

ว่าด้วยผู้ควรยกย่องและไม่ควรยกย่อง ว่าเป็นสมณพราหมณ์

[372] พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสกะท่านพระราธะว่า
ดูก่อนราธะ อุปาทานขันธ์ 5 ประการนี้ 5 ประการเป็นไฉน ?
ได้แก่ อุปาทานขันธ์ คือ รูป ฯลฯ อุปาทานขันธ์ คือ วิญญาณ
ดูก่อนราธะ สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง ไม่รู้ชัดเหตุเกิด
ความดับ คุณ โทษ และอุบายเป็นเครื่องสลัดออกแห่งอุปาทานขันธ์ 5
ประการนี้ ตามความเป็นจริง สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น ย่อมไม่ได้
รับยกย่องว่าเป็นสมณะในหมู่สมณะ หรือไม่ได้รับยกย่องว่าเป็น
พราหมณ์ในหมู่พราหมณ์ อนึ่ง ท่านเหล่านั้น จะทำให้แจ้งซึ่งประโยชน์
แห่งความเป็นสมณะ (อรหัตตผล) หรือประโยชน์แห่งความเป็น
พราหมณ์ (อรหัตตผล) ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง ในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่ไม่ได้
1. สูตรที่ 6 เป็นต้น แก้ไว้รวม ๆ กัน ท้ายสูตรที่ 5